Een jaar na de lancering van de nieuwe dienst voor de afbouw van benzodiazepines volgen meer dan 2000 Belgische apothekers ruim 5500 patiënten op die het gebruik van slaap- en kalmeermiddelen geleidelijk willen afbouwen. Dat zegt de APB.
Sinds 1 februari 2023 kunnen apothekers patiënten die (te veel) slaap- en kalmeermiddelen gebruiken, helpen met terugbetaalde magistrale bereidingen en advies. Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) nam het initiatief omdat de overconsumptie van deze geneesmiddelen al jarenlang één van de pijnpunten in het geneesmiddelenbeleid is. “Na één jaar hebben al meer dan 5500 patiënten, verspreid over het hele land, hun weg gevonden naar dit terugbetaalde afbouwprogramma op maat”, zegt APB-ondervoorzitter Michael Storme. “Ongeveer één op de twee Belgische apotheken heeft minstens één patiënt die ervan gebruikmaakt. Dat toont aan dat de dienstverlening nationaal geïmplementeerd wordt en niet geconcentreerd is in bepaalde regio’s.”
Uit de cijfers van APB blijkt dat er wekelijks 105 mensen bijkomen die in het traject met de apotheker stappen. Dat aantal blijft al enige tijd stabiel. “De meeste artsen schrijven een traag en lang afbouwschema voor omdat dit de beste kans op slagen geeft. Het is dan ook nog te vroeg om de eindbalans van de dienst op te maken. Daarvoor is het nog enkele maanden wachten”, aldus de APB. Eerder internationaal onderzoek toonde reeds aan dat het slaagpercentage van een afbouwplan tussen 40 en 65% varieert, afhankelijk van de persoonlijke situatie en het medicatiegebruik van de patiënt.
Met het huidige project kunnen volwassen patiënten die hun gebruik willen afbouwen, terecht bij hun apotheker voor magistrale bereidingen in steeds lagere dosissen. Deze bereidingen zijn enkel verkrijgbaar op voorschrift van een arts en worden afgestemd op de noden van de patiënt. Zowel de magistrale bereidingen als de begeleiding door de apotheker worden terugbetaald door het Riziv. De patiënt betaalt enkel de verpakkingen van zijn slaapmiddel die in de apotheek worden gebruikt om de magistrale bereiding te maken. “De samenwerking tussen de behandelende arts en de apotheker is belangrijk bij het succes voor de afbouwende patiënt”, stelt Michael Storme. “De arts motiveert de patiënt en schrijft een aangepast programma voor. De apotheker – als nabije en toegankelijke gezondheidscoach – begeleidt en volgt de patiënt actief op doorheen het hele afbouwprogramma en kan desnoods patiënten ook doorverwijzen naar de eerstelijnspsycholoog voor verdere hulp. Het is een beetje zoals bij roken: alleen lukt het heel moeilijk. Maar geleidelijk en onder begeleiding afbouwen leidt tot resultaat.”
Elke thuiswonende volwassene die gedurende ten minste drie maanden chronisch een (enkel) benzoslaapmiddel of Z-drug gebruikt, komt voor het afbouwprogramma in aanmerking. Het wordt steeds opgestart op voorschrift van een arts. Er zijn drie mogelijke afbouwschema’s: vijf, zeven of tien stappen van tien, twintig of dertig dagen. De arts bepaalt in overleg met de patiënt de snelheid van het afbouwprogramma en kan ook twee stabilisatieperiodes voorschrijven wanneer het te snel zou gaan voor de patiënt. Het snelste schema voorziet zo in een afbouw in vijftig dagen, het langzaamste duurt 360 dagen.
Filip Ceulemans
